Klas 5: Leesverslag 'Bint'

Over de schrijver

Ferdinand Bordewijk studeerde rechten in Leiden. Na zijn studie ging hij in Rotterdam werken op een advocatenkantoor. In 1916 debuteerde hij zonder veel succes met de dichtbundel Paddestoelen onder het pseudoniem Ton Ven, dat hij ook later enige malen gebruikte.

Hij kreeg meer erkenning met drie korte romans Blokken (1931), Knorrende beesten (1933) en Bint (1934) en twee langere romans, Rood paleis (1936) en Karakter (1938). Blokken is een roman over een dystopie (anti-utopie) en verscheen één jaar eerder dan Brave New World van Aldous Huxley, dat hij "een enorme prul" noemde.

Als auteur wordt hij wel gerekend tot de stromingen van de nieuwe zakelijkheid en het magisch realisme. Bordewijks schrijfstijl weerspiegelt de thematiek van zijn romans. Een deel van zijn werk, bijvoorbeeld de veelgelezen roman Bint over een streng onderwijsregime, kenmerkt zich door een uiterst afgemeten taalgebruik: korte, kernachtige, soms elliptische zinnen, weinig bijvoeglijke naamwoorden, een bijna nors aandoende zakelijkheid. Het omgekeerde komt ook voor: in de psychologische roman Eiken van Dodona (1946) wordt uitvoerig bespiegeld over de worsteling van kunstenaars met het creatieve proces. Later, zoals in de roman Bloesemtak (1955), werd Bordewijks toon milder dan daarvoor.

Bordewijk huwde op 1 augustus 1914 met de Nederlandse componiste Johanna Roepman (1892-1971). Zij kregen een zoon Robert en een dochter Nina. Hij schreef het libretto voor haar opera Rotonde uit 1941.

Bordewijk was actief in het kunstenaarsverzet. Zijn huis werd aan het eind van de oorlog verwoest door het bombardement op het Bezuidenhout. Daarbij ging zijn omvangrijke bibliotheek verloren.

Algemene informatie Bint

- Uitgever: Wolters-Noordhoff (Groningen) en Wolters Plantyn (Deurne)
- Jaar van uitgave: 1998- eerste druk 
- Aantal pagina’s: 76
- Eerste druk 1934, Nederland 
- Genre: Psychologische roman 

Samenvatting

Bron:(http://www.verdec.com/hulpje/boekvers/bint.htm)

Als nieuwe leraar wordt De Bree aangenomen op een middelbare school. Aan het hoofd staat directeur Bint. Volgens Bint sluit het onderwijssysteem slecht aan op de eisen van de maatschappij. Voor een betere aansluiting is hij van mening dat het onderwijssysteem moet veranderen. Op deze school heerst dan ook een stalen tucht, die vijf jaar tevoren is ingevoerd. Een ‘product’ van deze tucht is klas 4D (‘de hel’). Bint: "Die klas is uniek. Zo één heb ik er nog nooit kunnen vormen, vóór deze." De Bree denkt dat hij mentaal en fysiek sterker is dan de klas en verklaart hen de oorlog "zonder ophouden, het hele schooljaar door ….". De voorgaande leraar van ‘de hel’ is er weggepest. De Bree past zich, net als alle andere leraren, al snel aan het systeem van Bint aan. Hij laat leerlingen op zaterdag terugkomen en kleineert hen.

Na ontvangst van een slecht kerstrapport pleegt de leerling Van Beek zelfmoord. Bint wist dit van tevoren, maar hij nam geen maatregelen. Er ontstaat een oproer onder de leerlingen, maar ‘de hel’ slaat deze neer, geïnstrueerd door Bint. Op een stoïcijnse manier zegt hij: "De school komt er beter uit te voorschijn. Aardbeving is meestal bergvorming, en ons ontzag gaat naar de bergen.". Tijdens een schoolreis worden twee leerlingen door een medeleerlinge zwaar afgestraft, omdat ze, tegen de instructies in, hun eigen gang gaan.

Aan het einde van het schooljaar besluit De Bree toch les te blijven geven. Na de vakantie hoort hij dat Bint ontslag heeft genomen. Hij heeft zich het incident met Van Beek toch meer aangetrokken. Hierdoor blijkt dat Bint niet opgewassen was tegen zijn eigen systeem. Alle leraren zijn verslagen en Donkers neemt zijn plaats in. De Bree wil Bint thuis nog opzoeken, maar treft hem niet thuis. Klas 4D is overgegaan naar de examenklas, maar De Bree wil nog steeds geen vrede met hen sluiten. Het blijft oorlog.

Thematiek

Het thema in dit boek is vooral tucht. Tucht dat wordt gebruikt om chaos en verwildering te voorkomen. Bordewijk schreef dit boek, omdat hij zelf ook in een chaotisch tijdperk leefde (opkomst Hitler, crisis). Daarom schreef hij een boek, waarin het slechte in de mens zou worden onderdrukt door de strenge discipline.

Belangrijkste personages

Bint:
Bint is de directeur van de school. Hij is de bedenker van de strenge discipline op de school, en wil zijn leerlingen laten opgroeien tot 'maatschappelijke reuzen'. Hij gaat gelaten met zijn problemen om, en handelt dus op een realistische wijze. Echter, aan het einde neemt hij ontslag, omdat bleek dat de zelfmoord van een leerling hem meer had gedaan dan hij deed lijken. Dit vluchten gezien worden als een kenmerk van de Romantiek.

De Bree:
De leraar van klas 4D, ook wel 'de hel' genoemd. Hij staat achter het strenge regime van Bint, en ondanks de problemen die soms optreden, blijft hij lesgeven. Hij kan dus realistisch genoemd worden. Ook heeft hij de oorlog verklaard aan klas 4D, omdat hij denkt dat hij mentaal en fysiek sterker is dan de klas.

Omdat elke klas zijn eigen karaktertrekken en naam heeft, zijn ze alle een apart karakter in het verhaal.
'De hel':
Het voorbeeld van de klassen waar Bint naar streeft, en heeft een elitepositie in de school.
'De bloemen':
Het tegenovergestelde van 'de hel', in plaats van pestgedrag zijn ze erg vredig.
'De grauwen':
IJverige leerlingen, maar wel saai en slecht.
'De bruinen':
Op een of andere manier de andere klassen altijd voor.

De ruimte

Een school is een ruimte waar macht kan worden uitgeoefend. In een school is dat namelijk over kinderen. De directie heft de mogelijkheid de sfeer van de school heel veel te beïnvloeden. Een school is dus een prima plek om een verhaal te beschrijven, omdat een school soms een maatschappij in het klein lijkt.
Daarom kan je hier prima de risico's laten zien van het scheppen van een ijzeren discipline, en wat de gevolgen zijn voor verschillende soorten mensen.

Omgang met problemen:

In dit boek gaan de hoofdpersonen (groepen) om met de problemen door ze proberen die een plekje te geven, of als dat niet kan laten ze het probleem gelaten over zich komen. Dat is heel goed te zien, als De Bree en Bint blijven vasthouden aan het systeem van ijzeren discipline. Pas op het moment dat de problemen  echt teveel worden, nemen ze ontslag, dit kan ook geïnterpreteerd worden als Romantisch gedrag. Het is niet ongebruikelijk dat twee verschillende stromingen in een boek verwerkt zitten.

Mijn mening:

De structuur van het boek was goed. Ook al was het een beetje ouderwets, want dit boek komt uit de jaren '30, was het in de moderne hertaling goed te lezen. De opzet van het boek is om je wat te leren en te laten oordelen, dus je leest dit boek niet voor je plezier. Het doel van dit boek is volgens mij om je na te laten denken over verschillende opvoedingsmethoden. Moet je een kind vrijlaten of juist onder een enorme discipline en druk vastzetten. De schrijver heeft een van deze denkwijzen verwerkt tot een verhaal, en probeert de maatschappij over dit probleem na te laten denken. Zelf vind de ideeën die deze schrijver heeft zeer vernieuwend voor de tijd waar hij in leefde. Hij is niet de enige die daarover schreef, en in die tijd begonnen steeds meer mensen zich te verzetten tegen het heersende liberale regering. Ik vond het in het algemeen een leerzaam, iets verouderd, maar voor die tijd een zeer vernieuwend boek, waarin mensen echt werden geconfronteerd met het verschrikkelijke beeld van ijzeren discipline en de gevolgen daarvan.